Bluszcz w domu – wszystko o pielęgnacji bluszczu doniczkowego

Wiecznie zielony, bujny i smukły – trudno nie lubić tak dekoracyjnej i niewymagającej rośliny, jaką jest bluszcz. Często możemy zobaczyć go w parkach i ogrodach jako tworzącą gęste dywany i kurtyny roślinę okrywową, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, by uprawiać go w pojemniku. Bluszcz doniczkowy w domu to jedno z najbardziej dekoracyjnych pnączy. Przedstawiamy najważniejsze informacje o jego uprawie, metodach rozmnażania oraz chorobach.

Bluszcz w domu – najpopularniejsze gatunki i odmiany

Bluszcz pospolity

Bluszcz pospolity (Hedera helix) w naturze występuje na terenie całej Polski i jest najczęściej hodowanym w kraju gatunkiem bluszczu – zarówno jako roślina okrywowa, parkowa, jak i do uprawy w doniczce. Jest ceniony ze względu na wytrzymałość i niewielkie wymagania. Posadzony przy ścianie nie wymaga podpór, należy bowiem do pnączy samoczepnych i nie wspina się po linkach i kratkach.

Występuje w bardzo wielu odmianach różniących się między sobą wielkością, kształtem i wybarwieniem liści, a także odpornością na mróz i zastosowaniem.

Do uprawy doniczkowej polecane są następujące odmiany:

• Pixe – posiada wąskie, mocno powcinane liście,
• Lancet – odmiana wąskolistna o ciemnozielonym wybarwieniu,
• Glacier – dość szybko rosnąca odmiana o małych, ciemnozielonych liściach z białą obwódką wokół brzegu,
• Kolibri – posiada marmurkowe liście z żółtozielonymi lub białymi cętkami,
• Eva – wolnorosnąca odmiana o dużych liściach z szerokim białym obrzeżem,
• Ovata – porasta trójkątnymi, ciemnozielonymi liśćmi,
• Midas Touch – bardzo dekoracyjna odmiana o złocistych liściach,
• Parsley Crested – nietypowy bluszcz o liściach pofalowanych i niemal okrągłych,
• Lady Key – odmiana o liściach drobnych, smukłych, niemal trójkątnych.

Bluszcz kolchidzki

Bardzo interesującym gatunkiem jest egzotyczny bluszcz kolchidzki (Hedera colchica), pochodzący m.in. z terenów Indii, Pakistanu i Gruzji – nazwa rośliny wywodzi się od gruzińskiej Doliny Kolchidzkiej. Bluszcze należące do tego gatunku są mniej odporne na chłód od polskich, dlatego najbezpieczniej hodować je w mieszkaniach. Popularne są trzy odmiany bluszczu kolchidzkiego:

• Dentata – posiada duże, sercowate, lekko wydłużone liście o soczyście zielonym kolorze, przypominające nieco liście lipy,
• Dentata Variegata – odmiana o liściach sercowatych i lekko postrzępionych, pokrytych kremowymi cętkami,
• Sulphur Heart – cechuje się dużymi, szeroki liśćmi pokrytymi plamami w różnych odcieniach zieleni.

Bluszcz kanaryjski

Bluszcz kanaryjski (Hedera canariensis) jest stosunkowo rzadko spotykany w uprawie. Jak sama nazwa wskazuje, pochodzi z Wysp Kanaryjskich, jednak występuje też na Azorach, Maderze, w Północnej Afryce oraz w Portugalii. Jest nieco bardziej wymagający od swojego polskiego krewniaka – potrzebuje bardziej żyznej gleby i raczej ciepłego stanowiska.

W hodowli doniczkowej najczęściej spotykana jest odmiana Gloire de Marengo, cechująca się pstrymi, biało obrzeżonymi liśćmi.

Bluszcz algierski

Jeszcze rzadziej spotykanym bluszczem jest *bluszcz algierski (Hedera algeriensis) – przyczyną jest duża wrażliwość rośliny na chłód, która eliminuje możliwość uprawy ogrodowej. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by bluszcz algierski zasadzić w donicy – jego duże, lśniące, ciemnozielone liście z jaśniejszym żyłkowaniem zdecydowanie robią wrażenie.

Czy bluszcz doniczkowy jest trujący?

Niestety tak. Co więcej, trujące są wszystkie części tej rośliny, a zwłaszcza jej owoce. W bluszczu występują toksyczne saponiny, które podrażniają skórę oraz śluzówkę. Efektami spożycia którejś z części rośliny są biegunka, pieczenie ust i gardła, skurcze, zatrzymanie oddechu, a także odrętwienie i halucynacje. Podrażniona przez sok skóra reaguje zaczerwienieniem, świądem i wysypką.

Choć w roślinie znajduje się alergen, przypadki uczuleń na nią są bardzo rzadkie. Ze względu na trujące właściwości bluszczu wszystkie czynności pielęgnacyjne należy wykonywać w rękawiczkach i z jak największą ostrożnością. Jeśli w domu przebywają małe dzieci lub zwierzęta, powinieneś zrezygnować z hodowli tej rośliny lub przynajmniej umieścić ją poza zasięgiem, np. podwieszając w makramie.

Z drugiej strony bluszcz należy do roślin posiadających zdolność do minimalizowania znajdujących się w powietrzu toksyn i zanieczyszczeń.

Sprawdź też: Rośliny trujące dla kota – lista kwiatów, które szkodzą domowym pupilom

Wymagania bluszczu doniczkowego

Bluszcze należą do jednych z najbardziej odpornych i mało wymagających roślin. Szczególnie wyróżniają się te z gatunku hedera helix – z powodzeniem możesz uprawiać je w uniwersalnej ziemi kwiatowej, o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym – dla lepszego odpływu wody na dno doniczki możesz dodać trochę keramzytu. Nieco inne wymagania ma bluszcz kolchidzki – potrzebuje ziemi żyznej, próchniczej, o pH obojętnym lub zasadowym. Z kolei bluszcz kanaryjski najlepiej będzie czuł się w glebie o odczynie zasadowym.

Bluszcze poradzą sobie właściwie w każdym otoczeniu, a nawet po lekkiej utracie liści są w stanie szybko wrócić do siebie. Mimo to, rośliny te najlepiej będą się czuły w dość chłodnych pomieszczeniach. Latem optymalna dla nich temperatura wynosi 20-24°C, zimą zaś 16-20 stopni. Jeśli nie możesz zapewnić im takich warunków, a w dodatku wnętrze, w którym znajduje się bluszcz jest ogrzewane grzejnikiem, konieczne będzie częste zraszanie rośliny.

Ze względu na dekoracyjne walory bluszczu, bardzo istotne jest, by dobrać dla danej odmiany odpowiednie stanowisko. Rośliny o liściach jednolicie zielonych lepiej wybarwione będą w półcieniu. Z kolei bluszcze pstre pełnię swoich kolorów uzyskają na stanowisku z nieco większą ilością słońca – nadmierny cień spowoduje zanik barwnych plam.

Pielęgnacja bluszczu doniczkowego – podlewanie i nawożenie

Wszystkie bluszcze lubią glebę dobrze nawodnioną, co oznacza, że należy podlewać je dość często. Wiosną i latem, w okresie wegetacyjnym, podłoże powinno być stale umiarkowanie wilgotne – rośliny należy podlewać wodą o temperaturze pokojowej, ok. 2 razy w tygodniu. Zimą podlewanie bluszczu w doniczce można ograniczyć do 1 razu w tygodniu. Szczególnie uważnie należy nawadniać bluszcz kanaryjski, który bardzo nie lubi suszy.

W okresie wegetacyjnym (od kwietnia do sierpnia) warto zasilać bluszcz nawozem do roślin zielonych. Przewidzianą dawkę nawozu podaj roślinie raz w tygodniu. Zimą możesz dokarmiać bluszcz jedynie raz w miesiącu.

Rozmnażanie bluszczu w domu

Bluszcz jest rośliną wyjątkowo wdzięczną, jeśli chodzi o tworzenie nowych sadzonek. Najlepszym czasem na ten zabieg jest wiosna (kwiecień-maj). Najłatwiej jest wykonać sadzonki wierzchołkowe.

Pierwszym krokiem jest odcięcie ok. 10-centymetrowych, szczytowych fragmentów pędów. Następnie usuń z nich dolne liście i włóż gałązki do doniczek wypełnionych ziemią ogrodową i piaskiem, w proporcjach 3:1. Sadzonki podlej, nakryj folią i ustaw na parapecie okna. Pędy powinny ukorzenić się po ok. 3-4 tygodniach – zdejmij wówczas okrywającą pojemniki folię.

Drugim sposobem na uzyskanie sadzonek jest metoda odkładów. Wokół bluszczu rozstaw doniczki z ziemią i zanurz w niej wybrane pędy rośliny matecznej. Na przykrytym glebą pędzie korzonki powinny pojawić się po kilku tygodniach. Gdy tak się stanie, odetnij pęd od bluszczu-matki i umieść w osobnej doniczce.

Choroby bluszczu doniczkowego

Największym wrogiem bluszczu doniczkowego jest suche powietrze i zbyt wysoka temperatura otoczenia, a także zbyt intensywne nasłonecznienie. Skutkiem niekorzystnych warunków może być przebarwianie się, więdnięcie i opadanie liści. Duże problemy może także spowodować niewłaściwe podlewanie rośliny – zbyt małe ilości wody powodują zanikanie białych wzorów u bluszczów pstrych. Finalnie niedobory wody powodują, że bluszcz w doniczce usycha.

Często spotykana jest bakteryjna plamistość liści bluszczu. Jej objawem są pojawiające się na liściach nieregularne jasnobrązowe plamy, które z czasem zaczynają czernieć. Stopniowo zlewają się ze sobą, a infekcja obejmuje całą roślinę, powodując zamieranie liści i pędów. Gdy choroba dopiero zaczyna się rozwijać, można spróbować z nią walczyć, obcinając porażone części bluszczu. Aby zapobiec przeniesieniu się choroby na inne rośliny, usunięte części należy spalić. Zdrowe pędy i liście trzeba zaś spryskać bakteriobójczym preparatem.

Popularną chorobą u bluszczów jest antraknoza – przypadłość pochodzenia grzybiczego. Objawia się ona owalnymi brązowymi plamami, czasem z widocznym czarnym punktem będącym zarodnią grzyba. Plam stopniowo przybywa, zwiększają też swoją objętość, aż w końcu pokrywają całą roślinę – jej liście brązowieją i opadają, a łodygi obumierają. We wczesnym stadium choroby należy wyciąć wszystkie porażone liście i łodygi i spalić je. Całą roślinę warto opryskać środkiem grzybobójczym.

Zdarza się również, że bluszcze zostają zaatakowane przez szkodniki. Suche powietrze sprzyja pojawieniu się przędziorków, czyli małych czerwonych pajączków. Z powodu ich działalności liście rośliny nabierają żółtobrązowej barwy, a na ich powierzchni pojawia się osad. Z kolei oznaką żerowania wciornastków są srebrzyste plamy na liściach. Bluszcz mogą też zaatakować tarczniki, które powodują powstawanie żółtych plam i w konsekwencji obumieranie rośliny. W przypadku pojawienia się insektów należy usunąć chore części bluszczu i spryskać roślinę odpowiednim preparatem owadobójczym.

Jaka doniczka dla bluszczu będzie najlepsza?

Doniczkę wybierz przede wszystkim ze względu na rozmiar rośliny. Bluszcze dostępne w sklepach, zwykle sprzedawane są w donicach plastikowych. Możesz je w nich zachować albo przesadzić do nowej doniczki – szczególnie rekomendowane są pojemniki ceramiczne, minimalizujące ryzyko przegrzania lub spleśnienia rośliny.

Jeśli chodzi o kwestie estetyczne, do odmian bluszczu o liściach pstrych wybierz doniczkę minimalistyczną, najlepiej jednobarwną – nie będzie wówczas odwracała uwagi od rośliny. Przy większych kępach bluszczu nie ma to jednak dużego znaczenia, gdyż długie pędy i gęste liście prawdopodobnie w dużej części zakryją donicę.

Ze względu na tendencję bluszczu do wypuszczania zwieszających się pędów, warto posadzić go w pojemniku wiszącym – zaopatrzonym w hak, umieszczonym w makramie lub kwietniku do zawieszania na ścianie.

Uprawa bluszczu doniczkowego to świetny pomysł dla osób, które nie mają wiele czasu na zajmowanie się roślinami. Bluszcz sprawdzi się także jako roślina domowa dla osób bez dużego doświadczenia w zakresie ogrodnictwa.