Rodzaje okien, czyli jakie okna są dostępne na rynku?

Jakie okna wybrać? Okazuje się, że lista pytań, na które należy odpowiedzieć przed zakupem, jest bardzo, bardzo długa… Zastanówmy się, jakie okna spełnią nasze wymagania dotyczące parametrów cieplnych, ale także które z nich będą najbardziej komfortowe w użytkowaniu oraz wpiszą się w projekt budynku.

Rodzaje okien ze względu na materiał

Okna plastikowe, drewniane czy może aluminiowe? Decyzja dotycząca materiału, z jakiego wyprodukowano okna, wykracza znacznie poza zagadnienia estetyczne i ma o wiele większe znaczenie. PCV, drewno oraz aluminium różnią się między sobą, jeśli chodzi o trwałość i parametry wytrzymałościowe, maksymalne wymiary, izolacyjność cieplną oraz konieczność czyszczenia i konserwacji. Do tego dochodzą dodatkowe zmienne, jak specyfika konstrukcji, liczba szyb, poziom izolacyjności czy też sposób otwierania.

• Okna plastikowe

Okna PCV (inaczej plastikowe lub z tworzywa sztucznego) są wytwarzane z wysokoudarowego polichlorku winylu. Wnętrza ich profili są poprzedzielane cienkimi ściankami na tzw. komory. Większa liczba komór oznacza skuteczniejsze zabezpieczenie przed uciekaniem ciepła. Standardowe okna plastikowe mają od pięciu do nawet ośmiu komór. Aby zapewnić stabilność i pewność konstrukcji, profile wzmacnia się elementami stalowymi ocynkowanymi lub z włókna szklanego. Najbardziej wytrzymałe profile to te oznaczone symbolem klasy A (klasy B oraz C oznaczają niższą wytrzymałość).

Okna plastikowe wygrywają wszelkie rankingi popularności. Są stosunkowo niedrogie, a wyróżniają się przy tym bardzo dobrą izolacyjnością cieplną. Nie bez powodu okna energooszczędne czy pasywne są wykonane właśnie z PCV. Niestety w przeciwieństwie do aluminium materiał jest dość wrażliwy na zmiany temperatury (rozszerza się i kurczy, czyli pracuje), w związku z czym nie nadaje się do realizowania przeszkleń wielkobarytowych. Z kolei z oknami drewnianymi wygrywają tym, że poza myciem w zasadzie nie wymagają konserwacji. Z drugiej strony uszkodzenia powierzchni często kwalifikują je nie do renowacji, a wymiany.

• Okna drewniane

Okna drewniane to klasyka gatunku. Są piękne i eleganckie – drewno wraz z wiekiem szlachetnieje i nabiera wyrazu. Zamiast drewna litego stosuje się klejowe warstwowo, dzięki czemu zachowuje elastyczność, ale nie odkształca się pod wpływem zmian temperatury czy wilgotności. Na etapie produkcji drewno zabezpiecza się wysokiej jakości lakierobejcami lub farbami, dzięki którym zyskuje odporność na oddziaływanie czynników zewnętrznych oraz pożądane zabarwienie czy głębię naturalnego koloru.

Minusem okien z drewna jest to, że wymagają one dokładnej i pieczołowitej pielęgnacji. Przynajmniej raz w roku należy je dokładnie wyczyścić i odświeżyć, z kolei co kilka lat (4-8 – zależy to m.in. od jakości drewna oraz zastosowanych produktów do zabezpieczenia drewnianych powierzchni) należy poddać je zabiegom renowacyjnym, czyli zeszlifować łuszczące się powłoki i drobne ryski, a większe ubytki wypełnić specjalną masą szpachlową. Wymaga to od nas zaangażowania i sprawia, że okna drewniane są droższe w utrzymaniu, ale przekłada się na ich znacznie dłuższą żywotność, która – w porównaniu z wyrobami z PCV – wynosi nawet kilkadziesiąt lat.

• Nowoczesne okna aluminiowe

Warte rozważenia są również okna aluminiowe – anodowane lub lakierowane proszkowo na dowolny kolor, o błyszczącej lub matowej powierzchni bądź takiej imitującej drewno. Pozwalają na realizację bardziej skomplikowanych projektów i dużych przeszkleń np. w nowoczesnym budownictwie, ponieważ aluminium nie odkształca się, jest sztywne, a przy tym bardzo wytrzymałe i odporne na oddziaływanie czynników zewnętrznych czy niszczącą korozję.

Niestety, aluminium ma gorsze właściwości izolacyjne niż chociażby PVC, w związku z czym nie chroni aż tak przez uciekaniem ciepła z wnętrza. Ich plusem jest jednak to, że nie wymagają w zasadzie żadnej konserwacji.

Rodzaje okien ze względu na lokalizację

Okna rozróżniamy również ze względu na miejsce montażu. Okna elewacyjne (fasadowe) to najczęściej wybierany, podstawowy rodzaj okien. Są ulokowane w ścianach budynku, doświetlają wnętrze i pozwalają na kontakt z otoczeniem. Wyróżniamy tu też okna balkonowe (inaczej tarasowe), czyli w zasadzie drzwi, dzięki którym możemy wyjść na zewnętrzny balkon. Pomieszczenia na poddaszu muszą być zaś wyposażone w okna dachowe (okna połaciowe).

Rodzaje okien ze względu na konstrukcję

Wśród dostępnych rodzajów konstrukcji okiennych najpopularniejsze są proste okna jednoramowe. Bardziej skomplikowane układy – jak okna ościeżnicowe, skrzynkowe czy krosnowe – są wybierane sporadycznie, przede wszystkim w starszym, szczególnie zabytkowym budownictwie lub stylizowanych projektach.

• Okna jednoramowe są zbudowane z pojedynczej ościeżnicy i jednego skrzydła otwieranego do wewnątrz pomieszczenia.

• Okna krosnowe – w oknie krosnowym rama okienna na całym obwodzie składa się z jednego elementu o prostokątnym przekroju. To przykład tradycyjnej stolarki okiennej. Często projektowano je jako okna nieotwieralne.

• Okna ościeżnicowe – do ościeżnicy montowano podwójne skrzydła – jedno otwierane do wewnątrz pomieszczenia, inne na zewnątrz. Skrzydła wewnętrzne można było demontować w sezonie letnim.

• Okna skrzynkowe – podstawą konstrukcji są tu krosno i ościeżnica, do których mocuje się podwójne skrzydła otwierane do środka.

Rodzaje okien ze względu na liczbę szyb: okna dwuszybowe i trzyszybowe

Stolarkę okienną można sklasyfikować, biorąc pod uwagę liczę szyb. Okna z jedną szybą to rozwiązanie niemal już niestosowane z uwagi na jego słabą izolacyjność termiczną. Do standardu należą z kolei okna dwuszybowe, w których dwie tafle szkła są od siebie oddzielone hermetycznie zamkniętą przestrzenią wypełnioną gazem o dobrym właściwościach termicznych. Im więcej szyb, tym większa bariera dla ciepła próbującego uciec z wnętrza. W związku z tym, jeśli zależy nam na osiągnięciu optymalnego bilansu energetycznego budynku (np. gdy chcemy zaoszczędzić na ogrzewaniu i/lub mieszkamy w domu energooszczędnym bądź pasywnym), powinniśmy zainwestować w okna trzyszybowe.

Rodzaje okien ze względu na sposób otwierania

Wybierając stolarkę okienną, będziemy musieli zastanowić się również nad najwygodniejszym dla domowników oraz dostosowanym do projektu wnętrza sposobie otwierania. Okazuje się, możliwości jest tu naprawdę sporo:

• okno rozwierane oraz okno uchylno-rozwierane to najczęściej wybierane rozwiązania, jeśli chodzi o stolarkę elewacyjną. Skrzydło może otwierać się do pomieszczenia na całej swojej długości lub od góry jedynie na kilkanaście centymetrów. Rzadko wybieramy zaś wyłącznie okno uchylne.

• interesującą alternatywą dla typowych okien rozwieranych czy uchylnych są okna odchylne. Otwiera się je na zewnątrz, od dołu, co umożliwia wentylowanie pomieszczeń również w czasie deszczu.

• okno przesuwne są już nieco mniej standardowe, choć wariant przesuwny stosowany jest w oknach balkonowych.

Wymienione rozwiązania sprawdzają się głównie w przypadku stolarki elewacyjnej. Z kolei okna dachowe to przede wszystkim:

• okna uchylne
• okna obrotowe
• okna uchylno-obrotowe
• okna wyłazowe

Rodzaje okien ze względu na kształt

Mimo że ramy okienne mają głównie kształt prostokąta lub kwadratu (które są najłatwiejsze do aranżacji i wpisania w projekt budynku), nie oznacza to wcale, że jesteśmy skazani wyłącznie na te dwie opcje. Doskonale prezentują się także okna łukowe, szczególnie w domach o wysokich sufitach lub o oryginalnym stylu oraz okna okrągłe, które możemy uwzględnić chociażby w projekcie łazienki. Okna trójkątne czy też okna trapezowe wpiszą się z kolei w nowoczesną architekturę, charakteryzującą się prostą, mocną bryłą o zaakcentowanych krawędziach. To przeważnie okna na zamówienie, dopasowane do wymagań i potrzeb budynku.

Jakie okna? Co jeszcze wziąć pod uwagę?

Pamiętajmy też o dodatkowych właściwościach bądź cechach stolarki okiennej. Coraz modniejsze (i bardzo słusznie!) są okna energooszczędne oraz okna pasywne, przeznaczone do budynków o obniżonym zapotrzebowaniu na energię, z odpowiednio niskim współczynnikiem przenikania ciepła.

>> Jakie okna do domu wybrać? Poradnik

Dużą popularnością cieszą się także okna antywłamaniowe, czyli wyposażone w takie rozwiązania, które utrudniają nieproszonym gościom wtargnięcie do domu lub mieszkania (charakteryzują się wzmocnioną konstrukcją oraz uchwytami, dodatkowymi mocowaniami czy specjalnym zamkiem na klamce).

Dopasuj okno do stylu!

Jakie okna wybrać? Jeśli mamy taką możliwość, podejmijmy decyzję jeszcze na etapie projektowania budynku – pozwoli nam to na dostosowanie architektury okna do stylu budynku oraz wnętrza. Mimo że standardowe okna doskonale sprawdzą się w zasadzie dowolnej konwencji, to niejednokrotnie lepszym rozwiązaniem jest dopasowanie stolarki stricte do danego wnętrza. Np. styl skandynawski uwydatnimy, jeśli postawimy na duże przeszklenia, z kolei klasyczny, prowansalski lub rustykalny podkreślą okna ze szprosami. Okna trójkątne lub okrągłe sprawdzą się zaś we wnętrzu minimalistycznym, w którym liczy się szczegół.