Emalie do malowania drewna i metalu – co warto wiedzieć?

Pierwszym krokiem przy malowaniu przedmiotów wykonanych z drewna lub metalu jest wybór odpowiedniego środka do konserwacji. W większości przypadków najlepszym preparatem będą emalie do drewna i metalu. Co to jest emalia? Jakie podłoże, oprócz metalu i drewna, można nią pomalować? Czym różnią się emalia akrylowa od emalii ftalowej? Kiedy można użyć emalii uniwersalnej? Jakie efekty wykończeniowe można uzyskać, stosując emalie do drewna i metalu? Przedstawiamy najważniejsze informacje na temat emalii do malowania drewna i metalu.

Co to jest emalia?

Emalia jest pigmentowanym, czyli barwionym wyrobem lakierowym tworzącym na powierzchni malowanych przedmiotów warstwę kryjącą, dekoracyjną, ale również ochronną. Emalia do drewna i metalu oferowana jest głównie pod postacią płynnej i gęstej pasty zamkniętej w metalowej puszce. W sklepach dostępne są emalie różniące się składem, a więc metodą rozcieńczania (wodą lub rozpuszczalnikiem), a także przeznaczeniem.

Jakie typy emalii do drewna i metalu można kupić?

Emalie akrylowe

Największą popularnością cieszą się emalie akrylowe. W ich składzie znaleźć można dużą zawartość żywic akrylowych i wysokiej jakości pigmenty. Rozcieńczalnikiem emalii akrylowych jest woda, dzięki czemu środek ten odznacza się krótkim czasem schnięcia oraz łagodnym lub neutralnym zapachem. Chociaż pokryte emalią akrylową, czyli emalią wodorozcieńczalną powierzchnie zyskują ochronę przed wodą, różnicami temperatur, promieniami słonecznymi czy grzybami, nie są całkowicie odporne na uszkodzenia mechaniczne. Aby wzmocnić powłokę lakierniczą emalii akrylowej, najlepiej użyć najpierw odpowiednio dobranej farby podkładowej, określanej także jako farba gruntująca. Informacje o konieczności użycia takiego środka znajdują się na etykiecie puszki z emalią.

Emalie alkidowe/ftalowe

Drugą dużą grupę emalii stanowią emalie alkidowe, które określa się także jako emalie ftalowe. Oprócz pigmentów oraz żywic alkidowych/ftalowych w ich składzie znajdują się również różnego typu oleje roślinne i rozpuszczalniki (np. benzyna lakowa). W efekcie preparat ten ma bardzo dobrą przyczepność i po wyschnięciu tworzy jednorodną, gładką powierzchnię odporną na uszkodzenia w wyniku zarysowania czy szorowania. Jednocześnie wadą emalii alkidowych, czyli emalii ftalowych jest silny, duszący zapach, a także dłuższy niż przy emaliach wodorozcieńczalnych czas schnięcia. W ofercie sklepów znaleźć można także emalie alkidowo-akrylowe czy emalie alkidowo-uretanowe, łączące w sobie cechy różnych typów emalii.

Emalie chlorokauczukowe

Rzadziej stosowane są emalie chlorokauczukowe, których spoiwem jest chlorowany kauczuk. Stosowane są najczęściej do nawierzchniowego malowania zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków. Do rozcieńczania emalii chlorokauczukowej należy używać specjalnych rozcieńczalników do wyrobów poliwinylowych i chlorokauczukowych. Zaletami tego typu preparatu jest tworzenie kryjącej powłoki malarskiej charakteryzującej się szybkim schnięciem, gładkością, przyczepnością, połyskiem oraz trwałością kolorów. Przedmioty pomalowane emalią chlorokauczukową na długi czas chronione są przed uszkodzeniami mechanicznymi, korozją, wysokimi i niskimi temperaturami, promieniami UV oraz wodą.

Emalie silikonowe

Osobną kategorię stanowią emalie silikonowe. Stosuje się je do tworzenia odpornych na działanie bardzo wysokiej temperatury powłok lakierniczych na powierzchniach metalowych. Powłoka uzyskana po malowaniu emalią silikonową zachowuje swoje właściwości do temperatury aż 400 czy nawet 600 stopni Celsjusza (zależnie od produktu). Dodatkowo cechuje ją dobra przyczepność, wysoki stopień krycia, trwałość i odporność na szorowanie. Dawniej emalie silikonowe żaroodporne dostępne były wyłącznie w kolorze srebrnym, stąd też niektórzy nadal stosują ich tradycyjną nazwę „srebrzanka”. Współcześnie producenci oferują emalie silikonowe w co najmniej kilku kolorach, m.in. czarnym, czerwonym, srebrnym.

Emalie specjalistyczne

Na półkach w sklepach budowlanych można znaleźć jeszcze emalie tzw. specjalistyczne, czyli przeznaczone do konserwacji konkretnego typu powierzchni. Wśród nich dużym zainteresowaniem cieszą się akrylowe emalie do kaloryferów i instalacji grzewczych. Dzięki specjalnemu składowi odznaczają się one odpornością na uszkodzenia, a także na zmiany temperatur (nie żółkną z czasem). Ciekawym produktem są także emalie do wanny, czyli emalie ceramiczne stanowiące mieszaninę pigmentów i żywic w rozpuszczalnikach. Stosowane są one do naprawy uszkodzeń powierzchni emaliowanych takich, jak wanny, brodziki i zlewy. Do renowacji metalowych rynien i pokryć dachowych można natomiast wykorzystać emalię do rynien i dachu, czyli odporną na działanie słońca, wody i uszkodzenia np. od gradu emalię akrylowo-styrenową.

Do jakich powierzchni można użyć emalii?

Emalie akrylowe można stosować na powierzchnie drewniane oraz metalowe wewnątrz i na zewnątrz budynków. Oprócz naturalnego drewna, sprawdzą się one do malowania płyt wiórowych, sklejki drewnianej oraz płyt OSB i MDF, czyli pilśniowych. Po odpowiednim przygotowaniu podłoża i przy zastosowaniu podkładu emalię akrylową można użyć również do malowania szkła i tynków.

Emalie ftalowe, czyli emalie alkidowe, można stosować na powierzchnie wykonane z drewna naturalnego, sklejki drewnianej, płyty pilśniowej, płyty OSB, a także z metalu, w tym aluminium. Niektóre produkty tego typu, przy odpowiednim zagruntowaniu powierzchni, można użyć do tworzenia powłok na PCV, kamieniu, betonie, tynku. Emalie ftalowe stosuje się wewnątrz (gdy istnieje możliwość dokładnego wywietrzenia pomieszczenia) i na zewnątrz pomieszczeń.

Emalie chlorokauczukowe używa się do malowania powierzchni stalowych i żeliwnych, drewnianych oraz drewnopodobnych (np. płyt wiórowych, pilśniowych, sklejek drewnianych).

Emalie silikonowe, czyli tzw. srebrzanki, najczęściej wykorzystuje się do zabezpieczania powierzchni metalowych, a dokładnie stalowych, które poddawane są działaniu bardzo wysokich temperatur.

Co warto pomalować emalią?

Preparaty, które przez producentów określane są jako emalie do drewna można wykorzystać do zabezpieczenia elementów drewnianych lub drewnopodobnych wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń. Najczęściej malowane są nimi meble (zarówno domowe, jak i ogrodowe), boazerie, ramy okien drewnianych, drzwi drewniane i z płyty pilśniowej, elementy małej architektury w ogrodzie (np. altanki, pergole, płoty), barierki balkonów. Wybierając akrylową emalię z odpowiednimi certyfikatami można w ten sposób zabezpieczyć również zabawki dla dzieci wykonane z naturalnego drewna.

Emalie do metalu zabezpieczą przed czynnikami zewnętrznymi wykonane ze stali poręcze schodów czy barierki balkonów, przęsła i słupki ogrodzeń, kwietniki i meble, elementy konstrukcyjne domu (np. słupy metalowe), kraty itp. Emalie chlorokauczukowe znajdują zastosowanie przy odnawianiu stalowych płotów, krat, latarni, a także konstrukcji przemysłowych i budowlanych i maszyn. Emalie silikonowe można natomiast wykorzystać nie tylko do malowania pieców czy kominków żeliwnych, ale także kotłów i całej instalacji centralnego ogrzewania.

Jaki efekt wykończeniowy może dać emalia?

Najczęściej wybierane przez klientów emalie akrylowe, czyli emalie wodorozcieńczalne, a także emalie ftalowe, czyli emalie alkidowe, dostępne są przeważnie w wersjach o różnym stopniu połysku. Obecnie najbardziej popularne są półmatowe i matowe emalie do drewna i metalu. Miłośnicy połysku znajdą jednak na półkach także emalie akrylowe i ftalowe z połyskiem, a także takie dające efekt półpołysku bądź satynowej powierzchni. W przypadku emalii do metalu w ofercie sklepów często dostępne są także środki, które tworzą na powierzchni malowanego elementu czy przedmiotu metaliczną powłokę.

Czym emalia różni się od lakieru do drewna i innych farb?

Emalie do drewna i/lub metalu w odróżnieniu od innych typów farb odznaczają się dużo większą zawartością żywicy oraz pigmentów. Dzięki temu ten środek lakierniczy tworzy trwalszą i całkowicie kryjącą powłokę. Lakier do drewna jest natomiast produktem na bazie transparentnych żywic, dodatków oraz pigmentów, który tworzy na powierzchni drewna przezroczystą powłokę. W efekcie satynowa, matowa czy połyskliwa warstwa lakieru podkreśla więc naturalny wygląd drewna.