Zioła w kuchni – przegląd ziół do uprawy w doniczkach
Soczyście zielone, świeże i aromatyczne – zioła w doniczkach to tani i prosty sposób na udekorowanie kuchennego blatu lub parapetu. Domowy zielnik wprowadzi sielską atmosferę we wnętrzu, a unoszący się zapach będzie zachęcał do gotowania i próbowania nowych potraw czy smaków. W niektórych przepisach – zwłaszcza kuchni włoskiej, francuskiej, a także polskiej – świeże zioła są niezbędnym składnikiem, którego nie zastąpi suszona przyprawa ze sklepu. Jadalne liście ziół mogą także odgrywać drugoplanową rolę jako dekoracja talerza, będąc estetycznym zwieńczeniem deseru czy przekąski. Zioła w doniczkach to korzyść dla ducha i ciała, dlatego wszystkich tych, którzy jeszcze ich nie mają w swojej kuchni, zapraszamy do poradnika, jak założyć domowy zielnik w czterech ścianach.
Brak przydomowego ogródka lub balkonu w mieszkaniu nie oznacza, że musimy zrezygnować z uprawy ziół. Niektóre z nich doskonale poradzą sobie we wnętrzach, jeśli zapewnimy im odpowiednie warunki i będziemy je należycie pielęgnować. Jakie rodzaje ziół możemy uprawiać na parapetach, a z których musimy zrezygnować? Jak sadzić zioła we wnętrzach, by stworzyć funkcjonalną, ale i estetyczną przestrzeń dla roślin? Zapraszamy do dalszej części artykułu.
Uprawa ziół w domu – najważniejsze zasady w pigułce
Uprawa większości gatunków ziół – czy to w doniczkach, czy w glebie – mniej więcej opiera się na tych samych zasadach. Zanim zdecydujemy się na zakup sadzonek lub ziół w doniczkach, upewnijmy się, czy na pewno będziemy w stanie zagwarantować roślinom optymalne warunki w domowej przestrzeni. Czego wymagają zioła w doniczkach?
- Dużej ilości słońca – zioła najlepiej jest trzymać w pomieszczeniach dobrze nasłonecznionych. Najlepsze będą parapety z zachodnią lub wschodnią wystawą, gdzie słońce operuje bez przerw przez kilka godzin. Jeśli zależy nam na hodowli ziół w zacienionej kuchni, będziemy musieli sztucznie doświetlać rośliny za pomocą specjalnych żarówek LED, które zastępują naturalne światło słoneczne.
- Wilgotności w powietrzu – większość ziół lubi wilgoć w powietrzu, dlatego kuchnia jest idealnym miejscem do ich hodowli. Para unosząca się z gotowanych potraw pozytywnie wpłynie na rośliny, które powinny odwdzięczyć się aromatycznymi i zielonymi listkami.
- Regularnego podlewania – zioła lubią stale wilgotne podłoże, dlatego systematyczne podlewanie to podstawowa zasada uprawy tych roślin. W czasie upalnego lata wodę należy uzupełniać nawet co drugi dzień.
- odpowiedniej gleby – do uprawy ziół nadają się żyzne i sypkie mieszanki ziemi o niskim zasoleniu, wzbogacone nawozem i naturalnym humusem. Na rynku dostępne są specjalne podłoża do wysiewu ziół i warzyw, których skład jest odpowiedni do tego typu upraw.
- Warstwy drenażowej – zioła w doniczkach wymagają stale wilgotnego podłoża, nie należy jednak dopuścić do przelania rośliny, która w efekcie po krótkim czasie zaczęłaby gnić. Z tego powodu należy zadbać o dobry drenaż doniczki, umieszczając na jej dnie warstwę piasku lub keramzytu lub wybierając doniczki z otworami na spodzie. Problem odprowadzania nadmiaru wilgoci z podłoża rozwiązują specjalne doniczki do uprawy ziół, o których przeczytasz w kolejnym akapicie.
Doniczka na zioła – jaką wybrać?
Do hodowli ziół warto wybierać modele doniczek specjalnie dedykowane do tego typu uprawy. Od tradycyjnych doniczek i osłonek odróżniają się odpowiednim dla ziół systemem drenującym wodę, który zapobiega jej gromadzeniu się w podłożu. Stały poziom nawilżenia gleby jest kluczowy do uprawy ziół, które nie znoszą ani przesuszenia, ani przelania. Niektóre doniczki na zioła wyposażone są w specjalne wskaźniki, które informują nas o konieczności uzupełnienia wody w pojemniku. Doniczki na zioła – oprócz funkcjonalnej formy – charakteryzują się również ciekawym designem, co sprawia, że będą oryginalną dekoracją parapetu czy półki.
Doniczki do hodowli ziół możemy dostać w różnych wariantach. Dostępne są modele pojedyncze w postaci wysokich i smukłych doniczek, a także podłużne donice w kształcie prostokąta, które umożliwiają posadzenie do jednego pojemnika większej ilości roślin. Jeśli decydujemy się na posadzenie do jednej doniczki kilku rodzajów ziół, sprawdźmy wcześniej, czy mają zbliżone wymagania co do uprawy.
Oprócz tradycyjnych doniczek stojących możemy wybrać także wiszące modele. To świetne rozwiązanie, jeśli nasz kuchenny parapet jest zajęty przez inne rośliny doniczkowe. Doniczki montowane do ściany lub sufitu pozwalają w ciekawy i praktyczny sposób zaaranżować pomieszczenie na wzór amerykańskich loftów czy modnych wnętrz skandynawskich.
Zioła w doniczkach – gatunki do uprawy we wnętrzach
Bazylia
Świeże liście bazylii to niezbędny dodatek do dań kuchni włoskiej. Doskonale komponują się z pomidorami, pasują do makaronu, zapiekanek i serów, są również bazą zielonego pesto. Bazylię bez problemu dostaniemy w większych marketach spożywczych i warzywniakach. Przed zakupem koniecznie sprawdźmy stan doniczki oraz liście rośliny i wybierajmy bujne, zdrowe okazy.
Bazylię należy posadzić do większej doniczki z otworami na dnie, które zapobiegają gromadzeniu się wody w ziemi oraz umieścić ją w dekoracyjnej osłonce. Roślinę stawiamy w dobrze nasłonecznionym miejscu, najlepiej na parapecie południowego okna. Ziemia w doniczce musi być stale wilgotna, dlatego należy regularnie sprawdzać poziom nawodnienia i uzupełniać wodę. Praktycznym rozwiązaniem jest zakup specjalnej doniczki do uprawy bazylii z inteligentnym systemem samonawadniającym, który wyręcza nas z obowiązku systematycznego podlewania.
Z racji tego, że bazylia jest rośliną jednoroczną, a jej okres wegetacji jest stosunkowo krótki, należy na bieżąco zrywać dojrzałe liście i wykorzystywać do potraw.
Mięta
Lekka, orzeźwiająca i soczyście zielona mięta sprawdzi się zarówno do dań słodkich, jak i wytrawnych. Doskonale pasuje do zimnych napojów i drinków z dodatkiem cytryny lub limonki (np. lemoniady czy mojito), a także do sałatek owocowych czy warzywnych.
Odmian mięty do domowej uprawy jest wiele – od najpopularniejszej pieprzowej po znacznie ciekawsze (np. miętę czekoladową, cytrynową czy bananową). Korzenie mięty szybko się rozrastają, dlatego najlepiej jest sadzić roślinę do donicy o szerokiej średnicy – tak posadzona mięta będzie mogła się rozwijać bez przeszkód, a efektem będą duże i zielone liście na łodygach. Mięta wymaga stale nawilżonego podłoża oraz dobrego nasłonecznienia (umiarkowanego lub silnego). Jest wytrzymałą, wieloletnią rośliną, która powinna nam służyć przez kilka dobrych sezonów.
Liść laurowy
Liść laurowy wraz z zielem angielskim tworzy duet, który jest niezbędny do przygotowywania dań na ciepło – zup, sosów czy gulaszy. Najczęściej decydujemy się na gotową suszoną postać przyprawy dostępną na sklepowych półkach. Liście laurowe możemy również uprawiać na parapecie. Świeży wawrzyn przypomina niewielkich rozmiarów drzewko, które z gałęzi wypuszcza duże, zielone liście.
Jakie są wymagania uprawy? W domowych warunkach należy zapewnić roślinie dobre nasłonecznienie, dlatego najlepszy będzie parapet okna zachodniego lub wschodniego. Drzewko laurowe do prawidłowego rozwoju potrzebuje ponadto swobodnej przestrzeni i dostępu do świeżego powietrza, dlatego postawmy doniczkę w odpowiedniej odległości od innych roślin i wietrzmy regularnie pomieszczenie.
Szczypiorek
Długie łodygi szczypiorku przypominające zielone rurki idealnie współgrają z jajecznymi potrawami, nadając im ostrości i świeżego aromatu. Świetnie pasują również do sałatek, mięsnych dań czy potraw zapiekanych w piekarniku, a także jako dekoracyjne wykończenie przekąsek (np. kanapek czy przystawek). Smukły szczypiorek w doniczce postawiony na stole to nieodzowny element wiosennej aranżacji jadalni, zwłaszcza w okresie wielkanocnym. Bogaty w minerały i witaminy szczypiorek warto uprawiać w domowych warunkach przez cały rok – kuchenny parapet będzie idealnym miejscem do hodowli.
Szczypiorek możemy uprawiać w doniczce na dwa sposoby: kupując nasiona lub sadząc cebulę do ziemi. W przypadku sadzonek wysiewy do doniczek należy wykonać wczesną wiosną, cebulę natomiast możemy sadzić do ziemi przez cały rok. Ważne jest, aby zapewnić roślinie dobre nasłonecznienie, regularnie podlewać, nie dopuszczając do przelania.
Pietruszka
Świeża nać pietruszki, bogata w witaminę C i żelazo, jest lubianą i często używaną przyprawą w polskiej kuchni. Bez niej nie wyobrażamy sobie niedzielnego rosołu, zupy pomidorowej czy mięsnego gulaszu. Posiekane liście pietruszki pasują również do sałatek, mięsnych farszów czy makaronów, będąc aromatycznym i świeżym dodatkiem wzbogacającym smak potraw.
Pietruszkę w doniczce możemy kupić w większości marketów spożywczych, lepiej jednak zdecydować się na zakup nasion i samodzielne wysianie pietruszki. Okres sadzenia przypada wczesną wiosną i trwa przez całe lato. Pietruszka po około trzech miesiącach powinna nadawać się do jedzenia.
Uprawa pietruszki w warunkach domowych polega na zapewnieniu roślinie dostępu do słońca i utrzymaniu stałego nawilżenia gleby. Pietruszka ponadto wymaga wilgotnego powietrza, dlatego kuchnia jest korzystnym miejscem do uprawy tej rośliny. Jeśli doniczka stoi w innym pomieszczeniu, to warto raz na jakiś czas spryskać liście wodą.
Rozmaryn
Kolejna propozycja rośliny do uprawy w domu, którą również wykorzystamy jako przyprawę w kuchni. Aromatyczny, pachnący rozmaryn wydziela przyjemną woń, która działa kojąco i poprawia samopoczucie. W kuchni wykorzystuje się go przede wszystkim jako przyprawę do mięs i marynat – doskonale pasuje do dziczyzny, czerwonego mięsa, a także do gęstych zup, gulaszu czy pieczonych warzyw.
Przyzwyczajony do południowego klimatu rozmaryn doskonale znosi suszę, co na pewno ucieszy zabiegane osoby, którym zdarzyło się zapomnieć o podlaniu roślin. Rozmaryn potrzebuje natomiast sporej ilości słońca.
Oregano
Lebiodka pospolita, bardziej znana jako oregano, to zaraz po bazylii niezbędny dodatek w kuchni włoskiej. Stanowi uzupełnienie dań na bazie pomidorów, a więc makaronów, pizz, zapiekanek, a także warzywnych potrawek i mięsnych gulaszy. Świeże liście oregano charakteryzują się łagodniejszym smakiem niż te suszone. Dojrzałe i zielone listki mogą być dodawane do sałatek, krojonych warzyw, kanapek oraz sosów czy past do smarowania pieczywa.
Oregano to popularne zioło doniczkowe, które możemy dostać w sklepach spożywczych czy warzywniakach. W przeciwieństwie do bazylii lebiodka jest byliną wieloletnią i – podobnie jak mięta – powinna wytrzymać na kuchennym parapecie co najmniej parę sezonów. Tak jak większość ziół oregano do prawidłowego wzrostu potrzebuje stale nawilżonej ziemi oraz dużej ilości słońca.
Tymianek
Aromatyczny tymianek to nie tylko praktyczna przyprawa do wykorzystania w kuchni, ale również piękna ozdoba wnętrza. Zielone pędy tymianku upstrzone są drobnymi, kształtnymi listkami, które wydzielają przyjemną woń w pomieszczeniu. Ciekawym sposobem na udekorowanie kuchni – zwłaszcza tej urządzonej w stylu prowansalskim lub retro – jest przymocowanie na sznurku z juty świeżych gałązek tymianku. To znany od pokoleń sposób na suszenie świeżych ziół, które później można wykorzystać jako przyprawę lub składnik marynaty. Do czego pasuje świeży tymianek? Wykorzystuje się go do potraw kuchni francuskiej oraz śródziemnomorskiej. Idealnie pasuje do mięsnych potraw (w szczególności z jagnięciną), potrawek na bazie strączków, a także do serów (zwłaszcza kozich), jajecznych przekąsek i kanapek.
Kupiony w sklepie tymianek należy posadzić do większej doniczki z otworami na dnie, które gwarantują prawidłowe odprowadzanie wody. Zbyt obficie podlewany tymianek po pewnym czasie zacznie gnić, dlatego należy ostrożnie uzupełniać wodę w doniczce. Roślinę podlewamy wtedy, gdy wierzch doniczki jest lekko wysuszony. Pamiętajmy również, aby na bieżąco zrywać dojrzałe listki i odcinać wysuszone pędy – w ten sposób skłonimy tymianek do wypuszczania nowych. Doniczkę z tymiankiem należy postawić w jasnym i słonecznym miejscu.
Zioła w domu – jak przedłużyć trwałość świeżych ziół?
Uprawa ziół w doniczkach pozwala na wyhodowanie dużej ilości świeżych liści, które możemy na bieżąco wykorzystywać w kuchni jako przyprawę lub składnik potrawy. Duże, zielone liście należy systematycznie zrywać, w przeciwnym razie zaczną żółknąć i więdnąć.
Dobrym sposobem na przedłużenie przydatności ziół jest mrożenie. Dojrzałe liście ziół myjemy pod bieżącą wodą, a następnie ostrym nożem siekamy i rozdrabniamy na mniejsze części. Tak poszatkowane zioła umieszczamy w plastikowym pudełku i umieszczamy w zamrażalniku. Na wieczku warto umieścić nazwę przyprawy, dzięki czemu będziemy wiedzieć, co kryje zawartość pudełka.
Alternatywą dla mrożenia jest suszenie świeżych ziół. Ta metoda pozwala zachować aromat ziół, które później możemy wykorzystać jako przyprawę do różnych dań i przekąsek. Świeże liście możemy suszyć na powietrzu lub w piekarniku, ustawiając niską temperaturę i opcję termoobiegu. Najprostszą metodą suszenia ziół jest umieszczenie świeżych liści w specjalnych suszarkach do żywności. Te niewielkich rozmiarów urządzenia są stosunkowo tanie, a umożliwiają suszenie różnych produktów – od ziół, owoców, warzyw po świeże grzyby czy plastry surowego mięsa.
Inne artykuły w tej kategorii
Grubosz – jak pielęgnować drzewko szczęścia?
Homebook.pl
Podlewanie storczyków piwem i inne nietypowe metody pielęgnacji storczyków
Homebook.pl
Najpiękniej pachnące rośliny do domu
Homebook.pl
Alokazja amazońska – roślina o dekoracyjnych liściach. Jak pielęgnować alocasia amazonica?
Homebook.pl
Drzewko bonsai – hodowla bonsai od podstaw
Homebook.pl
