Jak urządzić kuchnię, aby była funkcjonalna? Ergonomia w kuchni
Jak urządzić kuchnię, by wykonywane w niej czynności były szybsze, bardziej wydajne i mniej męczące? To proste – kieruj się zasadami ergonomii w kuchni. Odpowiedni układ mebli kuchennych, wysokość blatów, głębokość szafek i zlewu pozwolą Ci urządzić funkcjonalne wnętrze. Ergonomiczna kuchnia powinna być też podzielona na strefy i prawidłowo oświetlona. W naszym poradniku przybliżamy najważniejsze zasady, dzięki którym ergonomia w kuchni nie będzie mieć przed Tobą tajemnic.
Jak urządzić kuchnię? Podziel ją na strefy
Pierwszą zasadą ergonomii w kuchni jest podział wnętrza na 5 stref, które powinny być rozlokowane obok siebie zgodnie z ruchem wskazówek zegara (dla osób praworęcznych). Dzięki nim poruszanie się w kuchni podczas przygotowania posiłków będzie łatwe i wygodne. W funkcjonalnej kuchni chodzi przede wszystkim o zmniejszenie do minimum chodzenia, obracania i schylania się oraz podnoszenia i wyciągania rąk.
- Strefa zapasów – lodówka, zamrażarka i szafka na produkty niewymagające chłodzenia. Ta strefa powinna się znajdować jak najbliżej wejścia, aby można było rozpakować zakupy bez konieczności przechodzenia przez całe pomieszczenie.
- Strefa przechowywania – szafki na garnki, naczynia i sztućce oraz małe AGD. W strefie tej można zastosować szafki wiszące, które pozwolą na swobodne rozlokowanie talerzy, misek, szklanek i kubków. Nowoczesne szafki zamiast drzwi na zawiasach posiadają podnośniki klapowe, które są bezpieczniejsze w użytkowaniu. W strefie przechowywania lepiej zrezygnować z półek w dolnych szafkach, które wymuszają schylanie się i klękanie. W ich miejscu warto zamontować szuflady z pełnym wysuwem.
- Strefa zmywania – zlewozmywak, zmywarka, kosze na śmieci. Zmywarka pozwala zaoszczędzić czas, a dzięki wysokiej temperaturze mycia zapewnia też większą higienę. Kosze do segregowania śmieci najlepiej umieścić w szafce z wysuwaną szufladą. W okolicy zlewu dobrze też zlokalizować szufladę na przybory do mycia i sprzątania – płyn do naczyń, ściereczki, szufelkę i zmiotkę czy worki na śmieci.
- Strefa przygotowywania posiłków – blat kuchenny lub wyspa. Odpowiednia wysokość i szerokość blatu jest warunkiem wygodnego krojenia i mieszania składników. Warto, aby nad blatem znajdował się reling kuchenny, czyli specjalna szyna do zawieszenia najpotrzebniejszych akcesoriów, np. chochli czy kubków. W strefie przygotowania powinien znaleźć się też stojak z nożami, deski oraz pojemniki z przyprawami.
- Strefa gotowania – kuchenka, piekarnik, mikrofalówka. Oprócz typowych kuchenek gazowych czy elektrycznych, coraz bardziej popularne stają się kuchnie indukcyjne, pozwalające przygotować danie w znacznie krótszym czasie. Aby uniknąć przykrych zapachów, nad kuchenką koniecznie trzeba zainstalować cichy okap.

IKEA MATTRADITION Piekarnik z wym. obiegiem powietrza, Stal nierdz, Szerokość: 59.5 cm
1299 zł
Piekarnik BEKO BBIM14300WMS. Klasa energetyczna A
1099 zł
Piekarnik ELECTROLUX EOA5220AOV. Klasa energetyczna A
1799 zł
Piekarnik AMICA ED17319W RETRO. Klasa energetyczna A
1499 zł
Piekarnik SEVERIN TO 2068 czarny 20 l
499 zł
Piekarnik ELECTROLUX LOE7C31S. Klasa energetyczna A+
1979 zł
Piekarnik AMICA ED17319B RETRO. Klasa energetyczna A
1469 zł
Piekarnik AMICA ED06209W FINE. Klasa energetyczna A
1199 złErgonomia w kuchni – trójkąt roboczy
Drugą bardzo ważną zasadą ergonomii w kuchni jest tzw. trójkąt roboczy. To zasada określająca rozstawienie w kuchni trzech najważniejszych sprzętów – lodówki, kuchenki i zlewozmywaka. Ważne, by znalazły się one jak najbliżej siebie, w rozstawieniu przypominającym trójkąt. Optymalne odstępy między nimi powinny wynosić:
- Lodówka i zlewozmywak: 120-210 cm
- Zlewozmywak i kuchenka: 120-210 cm (min. 90 cm w małych kuchniach)
- Lodówka i kuchenka: 120-270 cm
Zasady ergonomii w kuchni – układ mebli
Kuchnia jednorzędowa
To najmniej funkcjonalne ustawienie mebli w kuchni. Ponieważ szafki i sprzęty znajdują się w jednej linii, nie ma tu możliwości zastosowania zasady trójkąta roboczego. Dla najlepszej organizacji linię mebli powinna rozpoczynać lodówka. Za nią powinien się znaleźć blat na wyjmowane z niej produkty. Następnie przychodzi kolej na zlew, główny blat roboczy (nad którym mogą wisieć szafki) oraz płytę grzejną. Na końcu możesz jeszcze umieścić krótki blat pomocniczy. Układ jednorzędowy najlepiej sprawdza się w małych pomieszczeniach oraz we wnękach i aneksach kuchennych.
Kuchnia dwurzędowa
W bardziej ergonomicznej kuchni dwurzędowej szafki są zlokalizowane w dwóch równoległych liniach. Pod jedną ścianą powinien znaleźć się zlew, blat roboczy i kuchenka, pod drugą zaś lodówka i blat dodatkowy. Odległość między dwoma rzędami szafek powinna wynosić 90-120 centymetrów, co pozwala na swobodne otwieranie drzwiczek i wymijanie się osób. Układ dwurzędowy jest odpowiedni do krótkich, ale szerokich kuchni.


Kuchnia w kształcie litery L
W zabudowie na planie litery L meble są ustawione prostopadle – zlew i lodówka znajdują się przy dłuższej ścianie, kuchenka zaś przy krótszej. Między zlewem a płytą grzejną powinien znaleźć się narożny blat roboczy. Same narożniki też warto odpowiednio zagospodarować – jeśli umieścisz w nich obrotowe półki czy wysuwane kosze, zyskasz bardzo dużo przestrzeni na garnki i małe sprzęty AGD. Jeśli wystarczy miejsca, do kuchni możesz wstawić także niewielki stół. Funkcjonalny układ typu L pasuje zarówno do dużych, jak i małych kuchni. Jego zaletą jest możliwość stworzenia płynnego przejścia do salonu lub jadalni.
Kuchnia w kształcie litery G
Kuchnia na planie litery G to kuchnia z tzw. półwyspem. W takiej zabudowie meble stoją wzdłuż wszystkich trzech ścian, a blat służący do spożywania posiłków jest z nimi połączony i stoi przy ścianie czwartej. Może on się znajdować na podobnej wysokości co szafki, ale by urozmaicić przestrzeń, można uczynić go znacznie wyższym. Rozwiązanie typu G jest zwykle rekomendowane do przestronnych wnętrz i pozwala na przechowywanie dużych ilości naczyń i urządzeń. Podobnie jak w układzie L, masz tu do dyspozycji dużo narożników. Jeśli kuchnia urządzona według tego układu jest naprawdę duża, na jej środku może zostać sporo wolnego miejsca – w takim wypadku warto wstawić tam stół i w ten sposób połączyć kuchnię z jadalnią.
Kuchnia w kształcie litery U
Jak urządzić kuchnię w kształcie litery U? W zabudowie typu U meble kuchenne są ustawione wzdłuż dwóch dłuższych ścian i jednej krótszej. Kuchenkę i lodówkę najlepiej umieścić naprzeciwko siebie, zaś zlew zamontować w narożniku. Jeśli Twoja kuchnia posiada okno, zorganizuj przy nim blat roboczy. Często spotykanym zabiegiem jest umieszczanie po jednej stronie kuchni mebli wysokich i szafek wiszących, po drugiej zaś ustawienie mebli niższych. Układ typu U najlepiej sprawdzi się w przestronnym, prostokątnym, wyposażonym w okno wnętrzu open space.
Kuchnia z wyspą
Kuchnia z wyspą to najbardziej ergonomiczne rozwiązanie, o ile pozwala na to metraż i kształt Twojej kuchni. Na kuchennej wyspie najczęściej lokalizuje się strefę gotowania i przygotowywania posiłków. Możesz jednak także urządzić tam strefę zmywania. Kuchnia z wyspą pozwala na dużą dowolność w zakresie rozmieszczenia trójkąta roboczego, a także jest modnym i nowoczesnym rozwiązaniem aranżacyjnym.


Jak urządzić kuchnię? Zadbaj o odpowiednią wysokość blatów
Wszystkie blaty w kuchni powinny być dopasowane do wzrostu i potrzeb domowników. Najczęściej przyjmuje się, że wysokość blatu kuchennego powinna wynosić 85 cm. Jednak idealny wzorzec jest bardziej zróżnicowany – blat, przy którym obieramy warzywa i owoce powinien znajdować się na wysokości 100-110 cm. Z kolei zlewozmywak musi mieć wysokość 90-100 cm, zaś kuchenka ok. 80-90 cm. Są to jednak zalecenia przeznaczone głównie do dużych kuchni, gdzie można swobodnie różnicować wysokość mebli. Według najbardziej uniwersalnej reguły, blat powinien znajdować się ok. 10-15 cm poniżej łokcia stojącej osoby.
Jeśli chodzi o kwestię, ile blatu roboczego powinno się znaleźć w kuchni, odpowiedź brzmi: jak najwięcej. Konieczność wypakowywania zakupów, odmrażania, płukania warzyw, krojenia, mieszania i odstawiania gotowych potraw wymaga maksymalnych ilości przestrzeni. Blat obok lodówki powinien posiadać minimum 40 cm długości, zaś główny blat roboczy 90-120 cm długości i ok. 60 cm głębokości.
Coraz częściej we współczesnych kuchniach występuje otwarty plan z wyspą lub półwyspem przeznaczonym do spożywania posiłków. Jak wysoka powinna być wyspa w kuchni? Jest to rzecz uzależniona od indywidualnych preferencji. Możesz wybrać wyspę o takiej samej wysokości co szafki, czyli ok. 85 cm. Można też zamontować w niej zlewozmywak lub wykorzystać jako jeszcze jeden blat do pracy. Często spotykane są jednak wyższe wyspy, które wyróżniają się na tle kuchni. Wyspy średnie posiadają wysokość 90-100 cm, a potrzebne do nich stołki barowe – 70-75 cm. Wyspy wysokie to 100-110 cm wysokości – hokery muszą więc być wysokie na ok. 80-85 cm.
Ergonomiczna kuchnia – wysokość szafek
Optymalna wysokość szafek kuchennych wynosi ok. 85-90 cm, co ułatwia pracę osobom o średnim wzroście. Jeśli potrzebujesz niższych lub wyższych szafek, najlepiej wykonać je na zamówienie. Nieodpowiednia wysokość sprzętów obciąża bowiem kręgosłup, powodując konieczność garbienia się, schylania lub nadmiernego wyciągania rąk.
Wysokość szafek wiszących w kuchni powinna wynosić 40-100 cm, a głębokość ok. 30 cm. Z kolei odległość szafek górnych od dolnych powinna wynosić 55-60 cm, ale warto dobrać ją do wzrostu osoby najczęściej korzystającej z kuchni. Na podobnym poziomie co szafki wiszące umieść okap. Jeśli używasz kuchni elektrycznej, niech znajduje się on w odległości 60-65 cm od płyty grzejnej, a jeśli kuchni gazowej – w odległości 65-70 cm.
Jeśli planujesz kupić sprzęty do zabudowy, pamiętaj, że ich wymiary muszą być idealnie dopasowane do wymiarów szafek. Jednokomorowy zlewozmywak ma szerokość 50 cm, półtorakomorowy – 60 cm, a dwukomorowy – 80 cm. Lodówka wymaga szerokości i głębokości szafki na poziomie 60 cm, płyta ceramiczna – mebla o szerokości 60-80 cm, zaś piekarnik – szafki o szerokości 60 cm.

IKEA KNOXHULT Szafka z szufladami, szary, 40 cm
350 zł
IKEA ENHET Szafka stojąca/3 szuflady, biały/imit. dębu, 80x62x75 cm
630 zł
IKEA KNOXHULT Szafka wisząca z drzwiczkami, biały, 40x75 cm
110 zł
IKEA ENHET Szafka stojąca/3 szuflady, biały, 80x62x75 cm
575 zł
IKEA KNOXHULT Szafka wisząca z drzwiczkami, połysk biały, 60x60 cm
150 zł
IKEA ENHET Szafka wisząca z w półką, biały, 60x30x60 cm
160 zł
IKEA ENHET Szafka stojąca/3 szuflady, biały/imit. dębu, 60x62x75 cm
550 zł
IKEA KNOXHULT Szafka nar, szary, 100x91 cm
500 zł
IKEA ENHET Szafka wisząca 2 półki/drzwiczki, biały/szary rama, 80x32x75 cm
320 zł
IKEA KNOXHULT Szafka wisząca z drzwiczkami, szary, 60x60 cm
150 zł
IKEA ENHET Szafka stojąca z półkami, antracyt, 60x60x75 cm
280 zł
IKEA KNOXHULT Szafka nar, połysk biały, 100x91 cm
500 złFunkcjonalna kuchnia – jak zaplanować oświetlenie?
Wybór oświetlenia to jedna z najistotniejszych kwestii decydujących o ergonomii w kuchni. Najbardziej optymalnym rozwiązaniem jest zastosowanie kilku źródeł światła. Lampa na środku sufitu nie wystarczy. Choć równomiernie oświetla całe pomieszczenie, światło nie dociera pod wiszące szafki, a pracując przy blacie pod ścianą, lampę będziesz miał za plecami. Spływające z sufitu światło często jest uznawane za nieprzyjazne i męczące dla wzroku. Aby nieco je „oswoić”, warto skorzystać z żyrandoli z ruchomymi reflektorami – dzięki nim można odbić światło od sufitu i uzyskać miękki, rozproszony blask.
Uzupełnieniem lampy centralnej jest oświetlenie miejscowe. Warto zastosować je nad blatami roboczymi, kuchenkami, nad zlewozmywakiem i stołem albo wyspą kuchenną. Blat możesz oświetlić na dwa sposoby – wmontowując punktowe lampki halogenowe w szafki znajdujące się nad nim lub zawieszając system halogenów nad szafkami górnymi. Aby oświetlić stół lub wyspę kuchenną, najczęściej wykorzystuje się lampy wiszące zlokalizowane bezpośrednio nad blatem. Najwygodniejsze są lampy osłonięte dużymi kloszami, które sprawiają, że światło nie oślepia jedzących.
Jako element dekoracyjny w kuchni można też zastosować lampki halogenowe zlokalizowane w specjalnych płytach nad szafkami lub na odpowiednich wysięgnikach. Łagodny, niewielki blask dodatkowo doświetla pomieszczenie, pomaga wyeksponować zawartość przeszklonych szaf i lekko rozświetlić wnętrze, gdy nie chcesz zapalać górnego światła.

NOWOCZESNA LAMPA WISZĄCA CHROMOWANA VERONI D30
449 zł
MIDWAY W-KM 1804/1 BK-B +BR
132 zł
MIDWAY W-KD 1804/4 BK
482 zł
NOWOCZESNA LAMPA WISZĄCA CZARNA LOBOS D20
169 zł
NOWOCZESNA LAMPA WISZĄCA MOSIĘŻNA SORENTO D30
449 zł
Lampa wisząca metalowa MARION W-KM 1802/1 WT
141 zł
NOWOCZESNA LAMPA WISZĄCA BIAŁA ORITO D30
349 zł
Biała lampa metalowa MARION W-KD 1802/3 WT
409 zł
LAMPA WISZĄCA NOWOCZESNA ZŁOTA MARSIADA W25 LUMINA DECO
1799 zł
NOWOCZESNA LAMPA WISZĄCA ZŁOTA LOBOS D20
219 zł
LAMPA WISZĄCA LOFT INDUSTRIALNA CZARNA ALBION
199 zł
NOWOCZESNA LAMPA WISZĄCA BIAŁA SIGNIA D30
429 złJak urządzić kuchnię, by była funkcjonalna? O ergonomię w kuchni warto się zatroszczyć już na etapie budowy domu czy zakupu mieszkania. Pozwoli to uniknąć w przyszłości kłopotliwego przestawiania i wymieniania mebli. Chociaż ergonomia przy planowaniu kuchni znajduje najlepsze zastosowanie w dużych pomieszczeniach, w małych również da się ją wprowadzić – grunt to przemyślane działanie. Przede wszystkim pamiętaj o podziale kuchni na strefy i zasadzie trójkąta roboczego, a Twoja kuchnia będzie funkcjonalna i wygodna jak żadne inne wnętrze!









