Wrzosy w ogrodzie – odmiany, uprawa i pielęgnacja

Wrzosy w ogrodzie królują jesienią! Można z nich komponować romantyczne formacje, obsadzić nimi skalniaki i rabaty, a także ozdobić małe ogrodowe wzniesienia. Jakie odmiany wrzosów możemy spotkać w ogrodach? Kiedy kwitną wrzosy? Jak odpowiednio uprawiać wrzosy w ogrodzie? Jak je podlewać, przycinać i nawozić? Czy i jak zabezpieczyć wrzosy na zimę? Na te i inne pytania odpowiadamy w naszym poradniku o zakładaniu przydomowych wrzosowisk.

Wrzosy w ogrodzie – najpopularniejsze odmiany

Choć na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że wrzosy stanowią raczej jednolitą grupę kwiatów, w rzeczywistości są to dość zróżnicowane rośliny. Poszczególne odmiany różnią się od siebie chociażby kolorem i budową kwiatów – na rynku ogrodniczym występują sadzonki wrzosów różowych, fioletowych, purpurowych, a nawet białych; mogą być one pojedyncze, pełne lub pączkowe, czyli nigdy w pełni nierozwinięte. Wrzosy kwitną na przełomie lata i jesieni – czas ich rozkwitania waha się od lipca do października. Oprócz kwiatów poszczególne odmiany różnią się także kolorem liści – te z kolei mogą przybrać barwę jasnozieloną lub ciemnozieloną, srebrzystą, złotą albo pomarańczową. Najczęściej wrzosy dorastają do około 10 cm, ale można spotkać odmiany osiągające nawet 50 cm wysokości.

Wrzosy fioletowe

„Silver Knight” – kępiasty wrzos o pojedynczych kwiatach rozwijających się w sierpniu i wrześniu. Osiąga maksymalnie 50 cm wysokości.

„Orange Queen” – bardzo ciekawa odmiana o pojedynczych kwiatach i liściach żółtych latem, brązowych jesienią i pomarańczowych zimą. Kwitnie w sierpniu i wrześniu. Tworzy rozłożyste kępy.

„Heidezwerg” – pojedyncze kwiaty tej odmiany wyrastają na płożących się pędach. Wrzos rozkwita w sierpniu, osiąga maksymalnie 20 cm wysokości i jest przeznaczony do ogródków skalnych, donic i wiszących pojemników.

Wrzosy purpurowe

„Dark Beauty” – cenna kępiasta odmiana, zwykle o półpełnych kwiatach. Rośnie wolno, osiąga wysokość 30 cm, kwitnie od połowy sierpnia do października.

„Darkness” – krzaczasty wrzos o pojedynczych, czerwonofioletowych kwiatach, dorastający nawet do 50 cm. Kwitnie w sierpniu i wrześniu, tworząc gęste kępy.

„Red Favorit” – wydaje pełne, łososiowoczerwone kwiaty, pojawiające się na gałązkach w okresie od sierpnia do września. Osiąga wysokość maksymalnie 20 centymetrów i ma pokrój poduszkowaty.

Wrzosy różowe

„Annamarie” – odmiana o pełnych, efektownych, ciemnoróżowych kwiatach rozkwitających we wrześniu i w październiku. Posiada poduszkowaty pokrój, dorasta do 50 cm.

„Elsie Purnell” – poduszkowata odmiana o srebrzystoróżowych, pełnych kwiatach. Może osiągnąć wysokość 50 cm, a zakwita we wrześniu i w październiku.

„J.H. Hamilton” – poduszkowata odmiana o pełnych łososioworóżowych kwiatach pojawiających się w sierpniu i wrześniu. Wyrasta na 50 cm.

Wrzosy białe

„Velvet Fascination” – szarawe, pojedyncze kwiaty rozkwitają we wrześniu i w październiku. Krzewinka ma krzaczasty, wyprostowany pokrój i może osiągnąć 50 cm wysokości.

„Long white” – pojedyncze, śnieżnobiałe kwiaty zakwitają we wrześniu i w październiku, a wrzos osiąga wysokość 50 cm.

„Beoley Gold” – wrzos o białych, pojedynczych kwiatach i złotożółtych liściach. Kwitnie od końca lipca do początku września, wyrasta na 50 cm wysokości.

Pielęgnacja wrzosów w ogrodzie

Wymagania wrzosów choć bardzo konkretne, nie są jednak zbyt wygórowane. Do prawidłowego wzrostu potrzebne jest im słoneczne, osłonięte od wiatru stanowisko, ulokowane jednak z dala od drzew, które mogłyby zrzucać na nie liście. Choć coraz częściej można spotkać odmiany, które znoszą zacienienie, nie dotyczy to jednak wrzosów o liściach złotych lub pomarańczowych – aby odpowiednio się wybarwić, potrzebują stałego dostępu do słońca, w cieniu zaś zblakną i staną się jasnozielone.

Podłoże powinno być kwaśne (3,5 do 5 pH), przepuszczalne i próchnicze – gleby ciężkie i nadmiernie wilgotne powodują u wrzosów rozwój chorób grzybowych. Jak w takim razie podlewać wrzosy? Rozważnie. Wrzosy lubią bowiem ziemię wilgotną, a nie mokrą. Trudne dla ogrodowych wrzosów może być upalne i suche lato – wówczas należy podlewać je częściej i przy użyciu większych ilości wody. Nawadnianie wrzosów jest również ważne jesienią, gdy rośliny magazynują wilgoć na zimę. Unikaj podlewania krzewinek twardą wodą, bo zmienia ona odczyn gleby na zasadowy.

Jak sadzić wrzosy w ogrodzie?

Choć na rynku dostępne są nasiona wrzosu, są one przeznaczone raczej dla profesjonalnych ogrodników. Najlepiej wysiewać te świeżo dojrzałe – wzejdą one najpóźniej po 2 miesiącach. Około 2-centymetrowe siewki należy przepikować do doniczek i przez pierwszą zimę pozostawić w pomieszczeniu. Roślinki przesadź do gruntu dopiero wiosną kolejnego roku.

Znacznie bardziej popularne i mniej kłopotliwe w opiece są gotowe sadzonki. Jaka ziemia będzie najlepsza dla wrzosów? Zgodnie z preferencjami tych roślin, przede wszystkim lekka i o niskim pH. Najlepiej sięgnąć więc po torf kwaśny wymieszany z ziemią ogrodową. Sporządzenie takiej mieszanki jest ważne, ponieważ sam torf jest podłożem bardzo przepuszczalnym i z tego powodu podatnym na przesuszenie – a wrzosy, jak wiemy, preferują glebę lekko wilgotną. Ziemie należy mieszać w proporcjach 3 części torfu i 1 część podłoża ogrodniczego.

Aby zasadzić krzewinkę, z wybranego obszaru, zdejmij wierzchnią warstwę ziemi na głębokość połowy szpadla, wykop niewielki dołek, na jego dno nasyp mieszankę torfu oraz ziemi i umieść w nim sadzonkę. Na glebach cięższych na dno wykopu warto włożyć żwir w charakterze warstwy drenującej. Wrzosy są polecane do sadzenia w kępach – tworzą wówczas malownicze dywany. Jeśli planujesz tego typu formację roślinną, pamiętaj, aby sadzonki wrzosu dzieliła odległość około 30 cm. Po zasadzeniu wrzosy warto ściółkować tzn. wysypać ziemię między nimi korą lub igliwiem – zapewni to ochronę przed chwastami i nadmiernym wysuszeniem gleby, a także pomoże utrzymać właściwe pH podłoża.

Kiedy sadzić wrzosy do gruntu? W zasadzie nie ma to większego znaczenia – najlepiej zrobić to na przełomie lata i jesieni (w połowie września lub października), ale równie dobrze można zasadzić wrzosy wiosną (w marcu lub kwietniu).

Nawożenie wrzosów w ogrodzie

Jak już wspominaliśmy, wrzosy mają niewielkie wymagania glebowe, nie potrzebują więc intensywnego nawożenia – łatwo bowiem przesadzić i poparzyć rośliny. Na rynku ogrodniczym znajdziesz jednak wiele nawozów dedykowanych wrzosowatym, z których możesz skorzystać, aby nieco dożywić krzewinki. Wygodnym rozwiązaniem jest stosowanie wolnodziałających środków w granulkach. Zwróć również uwagę na preparaty służące zakwaszaniu gleby, a więc mocznik lub siarczan magnezu. Nawożenie wrzosów możesz też wzbogacić o odżywki ze zwiększonymi ilościami potasu – dzięki nim roślinki będą się bujniej krzewić.

Bardzo ważnym elementem nawożenia wrzosów jest wprowadzanie do uprawy tzw. mikoryzy. Jest to naturalny proces polegający na symbiozie korzeni lub nasion roślin z grzybami. W efekcie „współpracy” z tymi dobroczynnymi organizmami, wrzosy zyskają lepsze zaopatrzenie w wodę, a tym samym będą bardziej odporne na suszę. Łatwiej dostępne staną się dla nich składniki pokarmowe, również te trudno przyswajalne, jak żelazo czy fosfor. Wzrośnie również ich odporność na patogeny korzeniowe odpowiedzialne za fytoftorozę i fuzariozę, a także na niekorzystne czynniki środowiskowe np. toksyczne związki z glebie, przemoczenie czy niekorzystne pH. Do mikoryzy wrzosów można doprowadzić, szczepiąc je żywą grzybnią mikoryzową. Jest ona dostępna w sklepach ogrodniczych w formie płynnej – preparat aplikuje się, wylewając go do dołka w pobliżu młodych korzeni rośliny.

Kiedy i jak przycinać wrzosy w ogrodzie?

Przycinanie wrzosów jest ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym, dzięki któremu krzewinki zagęszczają się i bujniej rozkrzewiają, a także dłużej zachowają interesujący wygląd. Do cięcia użyj sekatora lub w przypadku dużych rozrośniętych kęp, nożyc ogrodniczych. Przycinaj te gałązki, które przekwitły, a cięcie wykonuj tuż pod uschniętym pędem. Najlepiej ciąć wrzosy po zimie, około kwietnia.

Zimowanie wrzosów w ogrodzie

Wrzos jest rośliną wieloletnią, a właściwie pielęgnowane sadzonki mogą cieszyć oko nawet przez 6 lat. W polskich ogrodach sprawdzają się również dzięki temu, że wykazują dobrą mrozoodporność. Jednak w przypadku młodych sadzonek warto zastosować okrycia, zwłaszcza jeśli krzewinki rosną na terenie słabo osłoniętym przed wiatrem. Najlepszym sposobem na zabezpieczenie wrzosów na zimę jest obłożenie ich gałązkami iglaków, igliwiem, agrowłókniną lub kartonem. Nie jest natomiast polecane przykrywanie krzewinek folią – spowoduje ona, że zaczną się dusić i gnić. Wrzosy warto również okryć w przypadku mroźnych, bezśnieżnych zim.

Choroby wrzosów ogrodowych

W przypadku wrzosów posadzonych na gruntach zbyt ciężkich i wilgotnych, narażonych na silne opady, możliwy jest rozwój szarej pleśni. Występuje ona w formie białawego nalotu pojawiającego się na powierzchni kwiatostanów i powoduje, że pędy, pąki kwiatowe oraz kwiaty zaczynają brązowieć i zamierać.

Przy deszczowej pogodzie i stosunkowo wysokiej temperaturze może rozwijać się także fytoftoroza. W takim przypadku pędy wrzosów brunatnieją i wyginają się do dołu, ich podstawy gniją, podobnie jak korzenie rośliny. Gdy widzisz, że choroba dopiero zaczyna atakować wrzosy, możesz spróbować wyciąć porażone pędy, a sadzonkę i znajdujące się wokół niej krzewinki spryskać odpowiednim preparatem. Jednak, gdy roślina obumrze, należy ją wykopać i spalić.

Wrzosy mogą również zapaść na zgniliznę korzeniową, przez którą roślina więdnie i zamiera. Rdza wrzosowa przejawia się obecnością na liściach brązowoczerwonych zarodników grzyba. Z kolei drobny srebrzysty nalot jest sygnałem żerowania wciornastka.

Pięknie ukwiecony ogród nie musi oznaczać długich godzin spędzonych na pielęgnacji – wrzosy są tego idealnym przykładem. W końcu jesienią z pewnością myślisz już raczej o tym, by w ciepłym swetrze usiąść z kubkiem kawy, niż całe popołudnia spędzać dłubiąc w ziemi. Wrzos sprawi, że w Twoim ogrodzie zamieszka jesień. Chcesz zaprosić ją również na swój balkon? Sprawdź nasz artykuł Jesienny balkon – 7 sposobów na przytulny balkon jesienią.