Fotele z PRL-u: jak rozpoznać kultowe meble?

Fotel z PRL-u to dziś łakomy kąsek nie tylko dla kolekcjonerów, ale również dla osób, które pragną szykownie urządzić swoje mieszkanie. Współczesne marki wznawiają produkcję mebli zaprojektowanych kilkadziesiąt lat temu, a w internecie roi się od osób poszukujących oryginalnego wyposażenia sprzed dekad. Do najbardziej rozchwytywanych mebli bez wątpienia należą właśnie fotele z PRL-u. Słynny fotel Chierowskiego, popularny fotel Lisek czy awangardowy fotel Modzelewskiego… jak rozpoznać PRL-owskie meble i w czym tkwi tajemnica ich popularności?

Fotele z PRL-u – dlaczego znów są modne?

Polskie meble z lat 50., 60. i 70. przez długi czas nie cieszyły się uznaniem – kojarzyły się z komunistyczną szarością i brakiem perspektyw. Dziś jednak stary fotel z PRL-u uznawany jest za rarytas, nawet jeśli wymaga renowacji. Jak właściwie doszło do tej zmiany w ocenie polskiego wzornictwa sprzed dekad? Jak to się stało, że dawne fotele święcą takie triumfy?

Po pierwsze, zaczęto dostrzegać wdzięk tkwiący w starych meblach – nagle okazało się, że urządzone nimi mieszkanie nabiera niepowtarzalnego charakteru. Z drugiej strony meble z PRL-u zyskały sojusznika w postaci idei DIY doceniającej samodzielne wykonywanie rozmaitych prac bez pomocy fachowców. Renowacja mebli okazała się nie tylko świetną zabawą, ale też aktywnością proekologiczną, elementem życia w duchu less waste.

Niebagatelną rolę odegrała sama jakość foteli z lat 50., 60 i 70. Szybko okazało się bowiem, że kultowe fotele z PRL-u to przykłady designu na światowym poziomie. Przywrócenie im blasku nie jest szczególnie trudne – pomogą w tym fachowcy lub internetowe tutoriale tłumaczące, jak odnowić fotel z PRL-u.

Sprawdź też: Jak wybrać fotel? Jaki fotel wypoczynkowy najlepiej się sprawdzi?

Fotele z PRL-u – najpopularniejsze modele

Za projektami foteli z PRL-u często stali znakomici designerzy, którzy w innych okolicznościach mogliby zyskać międzynarodową sławę. Fabryki mebli sprzyjały eksperymentom z nowym materiałami oraz formą, mimo że efekty tych prac często nie wchodziły do masowej produkcji. Nazwy foteli z PRL-u czasem zawierają nazwisko projektanta, czasem odnoszą się do skojarzeń z wyglądem zwierząt, czasem zaś bazują na numerze seryjnym – oto krótki katalog foteli z PRL-u, w którym znajdziesz najważniejsze polskie meble tamtego okresu.

Fotel Lisek z PRL-u

Uroczo nazwany mebel swoje miano zawdzięcza swojemu projektantowi Henrykowi Lisowi. Historia fotela Liska rozpoczyna się w 1966 roku w Dolnośląskiej Fabryce Mebli w Świebodzicach. To właśnie tam zapadła decyzja o stworzeniu nowej linii wyposażenia, które miało zastąpić nieco już przebrzmiały fotel 366 Józefa Chierowskiego. Dla Lisa, mało znanego projektanta, było to odpowiedzialne zadanie, które wypełnił z sukcesem.

PRL-owski fotel numer 300-190 zdobył uznanie jako mebel wygodny i elegancki. Toczone nogi, zwężane podłokietniki, ergonomiczne siedzisko i oparcie sprawiały, że Lisek cechował się lekkością i szlachetną prostotą, znakomicie odpowiadającą na potrzeby użytkowników. O świetnej jakości projektu Henryka Lisa niech świadczy fakt, że fotel produkowano aż do końca lat 70. Obecnie produkcja fotela została wznowiona za sprawą marki 366 Concept.

Fotel Śnieżnik z PRL-u

Pochodzące z lat 70. i 80. dzieło Zjednoczenia Przemysłu Meblarskiego Bystrzyckich Fabryk Mebli w Bystrzycy Kłodzkiej. Fotel opatrzony numerem 300-201 przypomina nieco mebel Henryka Lisa, ale ma od niego nieco bardziej kanciastą sylwetkę.

Fotel muszelka z PRL-u

Filigranowy, nieco figlarny fotel z PRL-u, w którym pobrzmiewają echa zachodniej fascynacji tzw. atomic age – futurystyczną erą nuklearną. Pierwszy mebel tego typu zaprojektował Lesław Kiernicki w 1958 roku. Okrągłe siedzisko niemal niezauważenie przechodzące w maleńkie oparcie wsparte było na pajęczych nóżkach, które nadawały fotelowi niezwykłej zwiewności. Wzorem dla Kiernickiego były krzesła Muszelka stworzone dwa lata wcześniej przez wybitną projektantkę Teresę Kruszewską. W latach 60. pojawiły się kolejne fotele muszelki – „Ewa” oraz „Emil” (obydwa nieznanego autorstwa).

Fotel obrotowy z PRL-u

Fotel Kal to jeden z licznych, wizjonerskich projektów autorstwa Aleksandra Kuczmy wyprodukowany w 1972 roku przez Ośrodek Projektowo-Wykonawczy Przemysłu Meblarskiego (OBROM). Ten głęboki fotel z PRL-u posiadał kształt muszli i był wyraźnie inspirowany przez słynne fotele jajo Charlesa Eamesa czy Arne Jacobsena. Z zewnątrz Kal został wykonany z tworzywa sztucznego, z którym Kuczma przeprowadzał pionierskie na skalę kraju eksperymenty designerskie. Od wewnątrz mebel był zaś starannie tapicerowany. Wyprodukowany jako edycja limitowana, niestety nigdy nie trafił do masowej produkcji.

Fotel Zajączek z PRL-u

Fotel o numerze 300-177 to zdecydowanie jeden z najpopularniejszych foteli PRL-u. Produkowany w latach 60. przez Świebodzińskie Fabryki Mebli, swoją nietypową nazwę zawdzięczał trójkątnym podłokietnikom przypominającym długie zajęcze uszy. Był lekki, poręczny, nie zajmował dużo miejsca, a dzięki szeroko rozstawionym nogom nieco przypominał składane krzesło turystyczne.

Fotel Tulipan z PRL-u

W całości tapicerowany, jaskrawoczerwony i rozchylony niczym kielich – zaprojektowany przez Teresę Kruszewską fotel przykuwa uwagę bezkompromisową formą. Zdaje się łączyć przeciwieństwa, jest oszczędny i finezyjny, funkcjonalny i elegancki, zmysłowy i precyzyjny. Powstał w 1973 roku jako efekt eksperymentów projektantki z elastyczną sklejką, która dawała duże możliwości kształtowania.

Fotel uszak z PRL-u

Fotel uszak to jeden z najbardziej ikonicznych modeli foteli z PRL-u, zaliczany zwykle do grupy mebli klubowych. Lekki i nowoczesny, składał się z falistego oparcia i solidnego siedzenia wspartego na delikatnych, zwężanych nóżkach. Fotele uszaki czasem występowały w wersjach z wygodnymi podnóżkami.

Fotel Chierowskiego z PRL-u

Fotel 366 projektu Józefa Chierowskiego to prawdziwa perła polskiego wzornictwa. W okresie PRL-u wyprodukowano go w oszałamiającej liczbie pół miliona egzemplarzy! Jego ogromna popularność to poniekąd dzieło przypadku. Gdy w 1962 Fabrykę Mebli w Świebodzicach strawił pożar, potrzebowano mebla, który pomoże odbudować potęgę zakładu – mebla o prostej konstrukcji, który może być łatwo i szybko wyprodukowany.

Fotel 366 przypadł do gustu nie tylko kierownictwu fabryki, ale również całym pokoleniom Polaków. Wygląda lekko, zgrabnie i nowocześnie, jest wygodny, a dzięki kompaktowym rozmiarom idealnie nadaje się do niewielkich mieszkań.

Fotel Modzelewskiego z PRL-u

Prototyp słynnego fotela RM58 Roman Modzelewski wykonał już w 1958 roku, gdy na polskim rynku królowały materiały takie jak drewno i sklejka. Zamiast powszechnie dostępnego surowca wykorzystał laminat poliestrowo-szklany. Był to jeden z pierwszych tego typu eksperymentów, nie tylko w Polsce, ale również poza jej granicami. Szybko okazało się, że fotel jest zbyt awangardowy dla rodzimego odbiorcy, a wdrożenie projektu do masowej produkcji rodzi wiele problemów. Chociaż projekt wzbudził zachwyt samego Le Corbusiera, a Francja zaoferowała Modzelewskiemu swoje wsparcie, PRL-owski fotel RM58 pozostał w fazie prototypu przez kolejne 50 lat. Obecnie jego produkcja prowadzona jest pod szyldem marki Vzór.

Fotele z lat 50., 60. i 70. – czym się różnią?

Choć do PRL-owskiej produkcji często nie trafiały najbardziej finezyjne projekty, a najpopularniejsze modele foteli produkowano latami, polskiemu wzornictwu tamtych lat nie można odmówić charakteru. Jak na przestrzeni dekad prezentowały się różne rodzaje foteli z PRL-u?

Fotele z lat 50. – proste i solidne

Najczęściej solidne i stabilne, zgodnie z socrealistycznymi założeniami miały odpowiadać potrzebom ludzi pracy. Fotele z PRL-u lat 50. cechowały się więc oszczędną formą, która miała pasować do niewielkich mieszkań w nowym budownictwie. Konieczność szybkiego produkowania z tanich, łatwo dostępnych materiałów wymusiła stosunkowo prostą konstrukcję ówczesnych mebli.

Fotele z lat 60. – kolorowe i awangardowe

Lekkie, nieco eksperymentalne, nosiły ślady zachodniej atomic age i zainteresowania futuryzmem. Proste geometryczne kształty, smukłe nóżki i oryginalne połączenia kolorystyczne wpisywały się w popularny styl mid-century.

Fotele z lat 70. – drewniane i praktyczne

W Polsce lat 70. zapanowała moda na meblościanki, meble wielofunkcyjne i szeroko pojęty minimalizm. Na pierwszym miejscu stawiano praktyczność i oszczędność. Zamiast wdrażać nowe metody produkcji, preferowano sprawdzone rozwiązania. Dominowały więc projekty sprzed kilku czy kilkunastu lat, z fotelem Chierowskiego na czele. Do najpopularniejszych materiałów należało drewno. Niektórzy projektanci szukali jednak sposobu na przemycenie zachodnich nowinek. To wtedy powstało wiele awangardowych mebli z tworzyw sztucznych oraz giętkiej sklejki.

Fotele z PRL-u awansowały dziś do rangi ikon designu. Wspaniale zaprojektowane, po odnowieniu mogą cieszyć oko jeszcze skuteczniej niż w czasach swojego powstania. Różnorodność wzorów może przyprawić o zawrót głowy – wbrew obiegowej opinii design doby PRL-u był bowiem różnorodny, a ówcześni projektanci chętnie eksperymentowali. Jeśli więc zastanawiasz się, co to za fotel stoi w piwnicy babci, zajrzyj do naszego katalogu – może się bowiem okazać, że przechowujesz perełkę polskiego wzornictwa!